Debian GNU/Linux 12 ondersteunt 9 hoofdarchitecturen en verschillende variaties van elk van die architecturen, “varianten” (flavors) genoemd.

Dit document behandelt de installatie op de architectuur 64-bit ARM met de kernel Linux. Indien u op zoek bent naar informatie over een van de andere door Debian ondersteunde architecturen, raadpleeg dan de webpagina Architecturen waarop Debian werkt (Ports).

Dit is de eerste officiële release van Debian GNU/Linux voor de architectuur 64-bit ARM. We zijn van mening dat het een voldoende staat van dienst heeft om uitgebracht te worden. Maar aangezien het niet dezelfde verspreiding gekend heeft als sommige andere architecturen (en dus minder getest werd door gebruikers), kan het zijn dat u op enkele bugs stoot. Gebruik ons Bugopvolgingssysteem om eventuele problemen te signaleren. Vermeld zeker het feit dat de bug zich manifesteerde op het platform 64-bit ARM met de kernel Linux. Het kan ook nodig zijn om de mailinglijst voor debian-arm te gebruiken.

Mettertijd is de ARM-architectuur geëvolueerd en moderne ARM-processors hebben functionaliteit die in oudere modellen niet aanwezig was. Daarom brengt Debian drie verschillende uitgaven (ports) uit voor ARM om op die manier de best mogelijke ondersteuning te bieden voor een zeer ruim scala van verschillende machines:

Vanuit technisch oogpunt kunnen alle momenteel beschikbare ARM CPU's volgens beide endian-modi (big of little) functioneren, maar in de praktijk gebruikt het grootste deel de modus little-endian. Zowel Debian/arm64, Debian/armhf als Debian/armel ondersteunen enkel little-endian systemen.

ARM-systemen zijn veel heterogener dan systemen die een i386/amd64 PC-architectuur als basis hebben. Daardoor kan de situatie wat ondersteuning betreft, veel gecompliceerder zijn.

De ARM-architectuur wordt hoofdzakelijk gebruikt in zogenaamde “system-on-chip” (SoC) designs (geïntegreerde schakelingen). Dergelijke SoC's worden ontworpen door zeer veel verschillende bedrijven die gebruik maken van erg uiteenlopende hardwarecomponenten, zelfs voor de meest basale functionaliteit die het systeem activeert. Bij oudere versies van de ARM-architectuur zag men grote verschillen tussen de ene en de daaropvolgende SoC. ARMv8 (arm64) is echter veel meer gestandaardiseerd en kan daarom makkelijker ondersteund worden door de Linuxkernel en door andere software.

Serverversies van de ARMv8-hardware worden meestal geconfigureerd volgens de standaarden van de 'Unified Extensible Firmware Interface' (UEFI) en de 'Advanced Configuration and Power Interface' (ACPI). Deze beide standaarden voorzien in een gemeenschappelijke en apparaatonafhankelijke manier om computerhardware op te starten en te configureren. Ook in de wereld van x86 PC's zijn ze gebruikelijk.

Arm64/AArch64/ARMv8-hardware werd slechts vrij laat in de releasecyclus van Debian Bookworm beschikbaar. Daardoor was er op het ogenblik van de release nog niet voor veel platformen ondersteuning ingebouwd in de standaardversie van de kernel. Dit is de belangrijkste vereiste voor een werkende debian-installer. Het is bekend dat in deze release de volgende platformen ondersteund worden door Debian/arm64. Eén kernelimage ondersteunt al de vermelde platformen.

Indien u debian-installer gebruikt op niet-UEFI-systemen, moet u op het einde van de installatie het systeem handmatig gereed maken om te kunnen opstarten, bijvoorbeeld door de vereiste commando's uit te voeren in een shell die vanuit debian-installer opgestart wordt. flash-kernel is in staat om een X-Gene systeem te bouwen dat met U-Boot opstart.

Ondersteuning voor meerdere processoren — ook wel “symmetric multiprocessing” of SMP genoemd — is voor deze architectuur beschikbaar. De aanwezigheid van meerdere processoren in een computer was oorspronkelijk slechts weggelegd voor serversystemen uit het topsegment, maar is de laatste jaren ongeveer overal een gewone zaak geworden met de introductie van de zogenaamde “multi-core”-processoren (multikernprocessoren). Deze hebben in één enkele fysieke chip twee of meer processoreenheden, die “cores” of kernen genoemd worden.

Het standaard kernelimage van Debian 12 werd gecompileerd met SMP-ondersteuning. Het kan ook probleemloos gebruikt worden op niet-SMP-systemen.

De ondersteuning van Debian voor grafische interfaces wordt bepaald door de onderliggende ondersteuning ervan in het X11-systeem van X.Org en in de kernel. Basale grafische weergave via de framebuffer wordt door de kernel geleverd, terwijl een desktopomgeving gebruik maakt van X11. Of geavanceerde functionaliteit van grafische kaarten, zoals 3D hardwareacceleratie of video met hardwareacceleratie beschikbaar is, hangt af van de grafische hardware die in het systeem gebruikt wordt en in sommige gevallen ook van het extra installeren van “firmware”-images (zie Paragraaf 2.2, “Apparaten waarvoor firmware vereist is”).

Bijna alle ARM-machines hebben de grafische hardware ingebouwd in plaats van op een in te pluggen grafische kaart. Sommige machines hebben expansiesloten waarin een grafische kaart geplaatst kan worden, maar dat is een rariteit. Hardware die bedoeld is als een systeem zonder toetsenbord en beeldscherm (headless) heeft vrij courant geen grafische hardware. Terwijl basale grafische weergave via de framebuffer waarvoor de kernel instaat, op elk apparaat met grafische hardware zou moeten werken, moet snelle 3D grafische hardware steevast binaire stuurprogramma's hebben om te kunnen functioneren. De situatie verandert snel, maar op het ogenblik van de release van bookworm zijn vrije stuurprogramma's voor nouveau (Nvidia Tegra K1 SoC) en freedreno (Qualcomm Snapdragon SoC's) beschikbaar in de release. Andere hardware heeft niet-vrije stuurprogramma's nodig van derden.

Meer informatie over ondersteunde grafische hardware en aanwijsapparaten is te vinden op https://wiki.freedesktop.org/xorg/. Debian 12 bevat versie 7.7 van X.Org.

Zowat elke netwerkkaart (NIC) die door de kernel Linux ondersteund wordt, zou ook moeten ondersteund worden door het installatiesysteem. Stuurprogramma's zouden normaal automatisch geladen moeten worden.

Op 64-bit ARM worden de meeste ingebouwde ethernetapparaten ondersteund en worden modules voorzien voor bijkomende PC- en USB-apparaten.

Linux ondersteunt een grote variëteit van hardware-apparaten, zoals muizen, printers, scanners, PCMCIA/CardBus/ExpressCard- en USB-apparaten. Maar de meeste van deze apparaten heeft u tijdens de installatie van het systeem niet nodig.